Noord/Zuidlijn IJ Tunnel

De afgezonken tunnel in de IJ rivier, gelegen achter Amsterdam Centraal Station, is opgebouwd uit drie tunnel elementen. Voor de aansluiting aan de noordzijde, loopt het laatste tunnel element uit van 11.3 naar 14.0 m. Alle drie de elementen zijn zowel in horizontale als in verticale richting gekromd waardoor massa en beweging variëren tijdens het afzinkproces.

De tunnel elementen zijn gebouwd in een bouwdok in de noordelijke toerit van de tunnel tegelijk met het Metrostation CS tunnel element. De tunnel elementen zijn opgedreven tijdens inundatie van het bouwdok en getransporteerd door de IJ rivier en het Noordzeekanaal naar een tijdelijke parkeerlocatie in de Suezhaven op een afstand van zeven nautische mijl. Tijdens het transport mocht de scheepvaartroute niet geblokkeerd worden, de scheepvaart werd gereguleerd.

Een deel van de IJ-tunnel kruist de scheepvaartroute. In dit deel is een gebaggerde geul met schuine zijden gerealiseerd. In de buurt van de oevers is een sleuf gebaggerd tussen gestempelde bouwkuipen. Het afzinken is uitgevoerd met twee drijvende bokken, die voor alle drie de tunnel elementen konden worden gebruikt.

Tijdens de afzinkoperaties is de rivier 24 uur afgesloten voor alle scheepvaartverkeer. De afzinkoperaties zijn gepland tussen het aankomen en vertrekken van cruise schepen die Amsterdam aandeden. Dit soort grote schepen hadden niet alleen invloed op de planning maar ook invloed op de reeds afgezonken tunnel elementen door het opwekken van extra krachten.

Na het afzinken zijn de tunnel elementen op een primaire oplegging aan de voorkant en twee secundaire vijzelpennen op 40 m van het einde van het element geplaatst. Voor de primaire oplegging is een innovatief systeem bedacht welke de ondersteuningsfunctie combineert met hydraulische aantrek vijzels voor de eerste aansluiting met het vorige element.

Tussen het tweede en derde element is een sluitvoeg aangebracht. Twee wiggen en waterdichte panelen zijn gebruikt om de sluitvoeg leeg te pompen. De uiteindelijke fundatie onder de tunnel elementen was een traditionele zandfundatie.